Pisanie prac z bezpieczeństwa. Co wyróżnia prace z bezpieczeństwa?
Bezpieczeństwo jest zagadnieniem wielopłaszczyznowym. Obecnie jest ono niezwykle często omawianą kwestią, zarówno w sferze medialnej, jak również naukowej. Samo bezpieczeństwo rozumiane jest jako brak zagrożeń, czy też stan przeciwstawny zagrożeniom. Ryszard Zięba proponuje definicję w brzmieniu: „W najogólniejszym znaczeniu bezpieczeństwo można określić jako pewność istnienia i przetrwania, posiadania oraz funkcjonowania i rozwoju podmiotu. Pewność jest wynikiem nie tylko braku zagrożeń (ich niewystępowania lub wyeliminowania), ale także powstaje wskutek kreatywnej działalności danego podmiotu i jest zmienna w czasie, czyli ma naturę procesu społecznego”.
Bezpieczeństwo można rozumieć w trzech ujęciach. Pierwszym jest czysto podmiotowe, które odnosi się do uczestników stosunków społecznego. Drugie, przedmiotowe, wiąże się z analizą treści, środków i sposobów kształtowania pewności stanu posiadania uczestników życia społecznego. Trzecie, funkcjonalne (zwane niekiedy procesualnym), opiera się na obserwacji temporalnej zmienności, dynamiki i ewolucji wszelkich aspektów bezpieczeństwa uczestników stosunków międzynarodowych lub wewnętrznych, tak obiektywnych, jak i subiektywnych.
Obecnie bezpieczeństwo stało się niezwykle popularnym kierunkiem studiów. Uczelnie oferują możliwość studiowania tej dziedziny w ramach różnych specjalizacji takich jak: bezpieczeństwo międzynarodowe, bezpieczeństwo wewnętrzne, zarządzanie bezpieczeństwem, inżynieria i systemy bezpieczeństwa oraz wiele innych. Studia te mają charakter dwustopniowy. Oznacza to, że zarówno po ukończeniu studiów licencjackich jak i magisterskich z bezpieczeństwa konieczne będzie napisanie pracy dyplomowej.
Co wyróżnia prace dyplomowe z bezpieczeństwa?
Prace dyplomowe z bezpieczeństwa mają zazwyczaj charakter poglądowy, jednak nadal są to prace badawcze. Rzadko występuje w nich jednak metoda badań ankietowych. Tym niemniej pisanie prac dyplomowych z bezpieczeństwa bardzo często wiąże się z koniecznością przeprowadzenia badań własnych i analizą uzyskanych wyników. Realizacja tego zadania może pozornie wydać się niezwykle trudna – zwłaszcza osobie niedoświadczonej, która pisze pracę takiego formatu po raz pierwszy. Aby temu sprostać, niezbędne jest zdobycie pewnych teoretycznych podstaw. Warto wskazać już na wstępie, że jest to bardzo rozbudowane zagadnienie i może dotyczyć zarówno kwestii ekonomicznych, administracyjnych, militarnych, jak również społecznych albo psychologicznych.
Badania w pracach dyplomowych z bezpieczeństwa
Już przy wyborze tematu pracy warto przeanalizować proces badawczy. Należy zadać sobie pytania o to, czy możliwe będzie przeprowadzenie odpowiednich badań. Istotne jest przede wszystkim przeanalizowanie, czy uda się dotrzeć do odpowiedniej grupy badawczej albo też uzyskać niezbędne dane (np. dokumenty, zestawienia statystyczne).
Najczęściej badania stanowią ostatnią część pracy dyplomowej. Zwykle poprzedza je jeden lub dwa rozdziały, które charakteryzują najważniejsze teoretyczne zagadnienia niezbędna dla zrozumienia tematu. Na poszczególnych uczelniach wytyczne te mogą być jednak różne.
Przedmiot i cele badań w pracach z bezpieczeństwa
Pomimo iż prace licencjackie i magisterskie z bezpieczeństwa często mają charakter poglądowy i są uznawane przez studentów za teoretyczne, wymagają podania odpowiedniej terminologii metodycznej. Należy tu wskazać między inni elementy takie jak przedmiot i cel badań. Nawet bowiem jeżeli za główną metodę badawczą uzna się analizę krytyczną literatury, elementy te muszą być podane w pracy.
Ustalenie przedmiotu badań jest pierwszym zadaniem, które musi wykonać badacz, rozpoczynając proces naukowy. Przedmiot badań definiowany jest jako: „obiekt badań czy zjawisko, o jakim w odpowiedzi na postawione pytania chcemy sformułować twierdzenia”.
Przedmiotem badań w pracach bezpieczeństwa jest zazwyczaj przeanalizowanie określonych zmiennych lub elementów, które mają wpływ na stan bezpieczeństwa badanego podmiotu. Przykładowym przedmiotem badań mogą być chociażby zadania policji w zapewnieniu bezpieczeństwa wewnętrznego w jakiejś gminie, powiecie czy województwie.
Pojęciem nierozłącznym z przedmiotem badań jest cel badawczy. Najbardziej dokładną definicję celu badań ukazuje T. Pilch. Jego zdaniem celem prac badawczych jest „poznanie pewnej rzeczywistości, zjawiska, instytucji, bądź to dla uzyskania wiedzy o ich stanie, przebiegu, perspektywach rozwoju, bądź to dla podjęcia kroków ku ich zmianie, poprawie, lepszego pokierowania, uzyskania lepszych wyników działania, bądź wreszcie dla zdobycia podstaw uogólnień, zbudowania definicji czy poznania praw określających prawidłowości ich rozwoju”.
Celem badań w pracach bezpieczeństwa zwykle będzie identyfikacja zmiennych wpływających na stan bezpieczeństwa w jakimś aspekcie. Jako przykład celu badań można podać następujące sformułowanie: „identyfikacja zagrożeń bezpieczeństwa publicznego podczas meczów piłkarskich”
Przedmiot badań i ich cel zależą oczywiście od tematu pracy i powinny wynikać z niego bezpośrednio.
Metody, techniki badawcze w praca z bezpieczeństwa
Metoda to pojęcie wielowymiarowe, pochodzące z języka greckiego i oznaczające drogę do celu, posuwanie się lub podążanie za kimś. Według Kartezjusza „metoda, który uczy iść za własnym porządkiem i rozróżniać wszystkie okoliczności tego, czego się szuka, zawiera wszystko, co daje pewność prawidłom arytmetyki”.
Kolejnym, istotnym pojęciem w metodologii badań jest technika badawcza, która w odróżnieniu od metody, oznacza sposób zdobywania i gromadzenia danych, materiałów lub informacji. W każdej dziedzinie nauki, podstawą do tworzenia jakichkolwiek tez, są szczegółowe informacje, dotyczące przedmiotu badawczego. Informacje te muszą zostać utrwalone w taki sposób, aby co najmniej przez jakiś czas, badacz mógł się do nich odwołać.
Jeśli chodzi o metody badań stosowane w pracach z bezpieczeństwa, najczęściej spotykamy się z metodą analizy dokumentów, metodą analizy aktów prawnych czy analizy doktrynalnej, analizą SWOT oraz różnymi typami badań wtórnych. W pracach bezpieczeństwa rzadko występują metody kwestionariuszowe, oparte na badaniach ankietowych. Wynika to z faktu, że częściej występują tu badania jakościowe niż ilościowe. Jeżeli już zatem mowa o badaniach kwestionariuszowych, raczej można się spotkać z techniką wywiadu z swobodnego lub skategoryzowanego. Jest to jednak sprawa indywidualna i zależy od tematu.
Badania w pracy dyplomowej z bezpieczeństwa – czy są trudne? gdzie znaleźć pomoc?
Ze względu na nietypowy aparat badawczy w pracach z bezpieczeństwa wielu studentów ma problem z doborem odpowiednich metod i technik badań. Z pomocą mogą przyjść serwisy edukacyjne zajmujące się doradztwem metodycznym oraz tworzeniem wzorców prac. Ciekawą paletę rozwiązań oferuje serwis Cyber-promotor.pl, który zapewnia nieodpłatne poradniki i webinaria dotyczące między inni prowadzenia badań w pracach dyplomowych, w tym z dziedziny bezpieczeństwa. Dla osób, które w ogóle nie są w stanie poradzić sobie z samodzielnym przeprowadzeniem badań pracy z bezpieczeństwa, dostępna jest też usługa badań na życzenie, którą można zamówić odpłatnie.
Bibliografia
Zięba R., Pojęcie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych, „Sprawy międzynarodowe” 1989, nr 10, s. 49.
Zięba R., Pozimnowojenny paradygmat bezpieczeństwa międzynarodowego, [w:] Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, red. nauk. R. Zięba, Warszawa 2008, s. 16.
Żegnałek K., Metodologia badań dla autorów prac licencjackich i magisterskich z pedagogiki, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Wydawnictwo COMANDOR, Warszawa, 2010, s. 55
Apanowicz J., Metodologiczne uwarunkowania pracy naukowej, Difin, Warszawa, 2005, s. 53